Để bắt đầu sự nghiệp an ninh mạng tưởng chừng khó khăn, nhưng với hướng dẫn phù hợp, ai cũng có thể thành công trong lĩnh vực này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn lộ trình rõ ràng cho người mới bắt đầu, giới thiệu các con đường sự nghiệp, chứng chỉ quan trọng và tài nguyên hữu ích để bạn bắt đầu hành trình an ninh mạng. Theo lộ trình này, bạn không chỉ nắm vững kiến thức nền tảng mà còn học cách áp dụng hiệu quả, trở thành một chuyên gia an ninh mạng thực thụ.
1. Định nghĩa về an ninh mạng
1.1. An ninh mạng là gì?
An ninh mạng (Cybersecurity) được công nhận là một tập hợp con của bảo mật thông tin (information security); là hoạt động bảo vệ hệ thống máy tính, mạng và dữ liệu người dùng khỏi các truy cập trái phép, phá hoại hoặc trộm cắp. Nó bao gồm một loạt các chiến lược để bảo vệ, chống lại các mối đe dọa trên mạng làm gián đoạn hoạt động hoặc xâm nhập thông tin.
Công nghệ ngày càng bao trùm lên đời sống của con người, do đó, an ninh mạng trở thành yếu tố không thể thiếu của bất kỳ doanh nghiệp nào.
1.2. Các mối đe dọa an ninh mạng phổ biến
1.2.1. Phần mềm độc hại (Malware)
Malware là từ viết tắt của “malicious software” – phần mềm độc lại, đề cập đến bất kỳ chương trình nào được thiết kế có chủ đích nhằm gây hại cho hệ thống máy tính. Các loại phần mềm độc hại bao gồm:
- Viruses: Là những chương trình có hại, khi được thực thi, chúng có khả năng sửa đổi các chương trình máy tính và chèn mã của chính chúng.
- Worms: Tương tự như viruses, worms có thể tự sao chép trên các hệ thống, nhưng chúng không yêu cầu thực thi chương trình máy chủ để gây ra thiệt hại.
- Ransomware : Loại phần mềm độc hại này sẽ khóa hoặc mã hóa dữ liệu của nạn nhân, yêu cầu tiền chuộc để khôi phục quyền truy cập vào dữ liệu đó.
1.2.2. Lừa đảo (Phishing)
Phishing liên quan đến tội phạm mạng giả dạng các tổ chức hợp pháp thông qua email hoặc nền tảng nhắn tin để dụ các cá nhân cung cấp dữ liệu nhạy cảm như mật khẩu, số thẻ tín dụng, số an sinh xã hội. Những cuộc tấn công này dựa vào các kỹ thuật lừa đảo đánh lừa người dùng mắc lỗi bảo mật hoặc tự nguyện cung cấp thông tin.
1.2.3. Hacking
Hacking đề cập đến sự xâm nhập trái phép vào hệ thống hoặc mạng máy tính bởi các cá nhân hoặc nhóm muốn tìm cách khai thác các lỗ hổng hệ thống để thu lợi tài chính, thu thập thông tin hoặc làm gián đoạn các dịch vụ. Việc hack có thể được thực hiện thông qua nhiều chiến thuật khác nhau, bao gồm khai thác lỗ hổng phần mềm, bỏ qua mật khẩu hoặc sử dụng các mối đe dọa liên tục nâng cao (Advanced Persistent Threats – APTs).
2. Vai trò của các chuyên gia an ninh mạng
Vai trò chính của các chuyên gia an ninh mạng là bảo vệ cơ sở hạ tầng CNTT, mạng máy tính và dữ liệu khỏi các mối đe dọa này. Điều này liên quan đến:
- Ngăn chặn các mối đe dọa trên mạng : Triển khai các giao thức bảo mật nâng cao, tiến hành kiểm tra hệ thống thường xuyên và đảm bảo rằng tất cả các hệ thống đều được cập nhật các bản vá bảo mật mới nhất.
- Giảm thiểu các cuộc tấn công khi chúng xảy ra : Nhanh chóng xác định vi phạm, ngăn chặn thiệt hại và khôi phục mọi dữ liệu bị xâm phạm để giảm thiểu thời gian ngừng hoạt động và ngăn ngừa tổn thất thêm.
- Đảm bảo tính bảo mật, toàn vẹn và sẵn có của dữ liệu : Bảo vệ tính bí mật và tính chính xác của thông tin đồng thời đảm bảo rằng thông tin đó luôn sẵn có cho người dùng được ủy quyền.
Các chuyên gia an ninh mạng phải cảnh giác và thích ứng, cập nhật thông tin về các xu hướng an ninh mạng mới và phát triển các chiến lược để giải quyết chúng. Sự nghiệp trong lĩnh vực an ninh mạng không chỉ đòi hỏi kỹ năng kỹ thuật mà còn phải có cam kết liên tục học hỏi và thích nghi trong điều kiện các rủi ro liên tục thay đổi.
3. Các lĩnh vực trong ngành An ninh mạng
An ninh mạng là một thế giới rộng lớn với nhiều vai trò chuyên biệt, phục vụ cho các khía cạnh khác nhau. Việc chọn một lĩnh vực cụ thể có thể giúp các chuyên gia tập trung kỹ năng, và trở thành những chuyên gia uy tín trong ngành.
3.1. Lĩnh vực kiểm thử xâm nhập (Penetration Testing)
Kiểm thử xâm nhập bao gồm việc mô phỏng các cuộc tấn công mạng để xác định và khai thác các lỗ hổng trong hệ thống, mạng hoặc ứng dụng web. Cách tiếp cận chủ động này rất quan trọng đối với các tổ chức vì nó giúp tăng cường khả năng phòng thủ của họ trước các cuộc tấn công thực tế.
Lĩnh vực này rất quan trọng vì nó cho phép các tổ chức xác định các điểm yếu về bảo mật trước khi chúng có thể bị các tác nhân độc hại khai thác, từ đó ngăn ngừa các vi phạm dữ liệu và tổn thất tài chính tiềm ẩn.
Những người kiểm thử xâm nhập cần có kỹ năng vững chắc bao gồm kiến thức về mạng, lập trình và các giao thức bảo mật. Các công cụ phổ biến được sử dụng trong thử nghiệm thâm nhập bao gồm Metasploit, Burp Suite và OWASP ZAP. Kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng sáng tạo cũng rất cần thiết để suy nghĩ như một hacker và lường trước các lỗi bảo mật.
3.2. Điều tra số (Digital Forensics)
Điều tra số liên quan đến việc khôi phục và điều tra tài liệu được tìm thấy trong các thiết bị kỹ thuật số, thường liên quan đến tội phạm máy tính. Các chuyên gia trong lĩnh vực này làm việc để theo dõi các vụ hack, khôi phục dữ liệu bị mất hoặc bị mã hóa và đóng góp vào các thủ tục pháp lý.
Điều tra rất quan trọng để giải quyết tội phạm mạng và các vấn đề pháp lý khác liên quan đến bằng chứng kỹ thuật số. Các chuyên gia giúp duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu và hỗ trợ thực thi công lý một cách suôn sẻ.
Các chuyên gia điều tra số đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ năng phân tích và năng lực kỹ thuật, bao gồm sự hiểu biết thấu đáo về hệ thống tệp, hệ điều hành và lập trình. Chú ý đến chi tiết và cách tiếp cận có phương pháp để thu thập và phân tích dữ liệu là rất quan trọng.
3.3. Quản lý bảo mật thông tin (Information Security Management)
Lĩnh vực này tập trung vào việc thiết lập và duy trì một bộ chính sách và thủ tục nhằm bảo vệ tài sản thông tin của tổ chức. Nó đảm bảo rằng dữ liệu vẫn được an toàn và không bị rò rỉ trái phép.
Quản lý bảo mật thông tin hiệu quả là điều cần thiết để bảo vệ tính bảo mật, tính toàn vẹn và tính sẵn có của dữ liệu công ty. Nó giúp các tổ chức tuân thủ các yêu cầu pháp lý và bảo vệ họ khỏi những tổn hại về tài chính và danh tiếng.
Các chuyên gia trong lĩnh vực này cần có khả năng lãnh đạo và lập kế hoạch chiến lược, cùng với khả năng nắm bắt tốt các nguyên tắc cơ bản về an ninh mạng để thiết kế và thực thi các giao thức bảo mật.
3.4. Phân tích bảo mật (Security Analysis)
Các nhà phân tích bảo mật đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống và mạng máy tính của tổ chức. Họ giám sát, phân tích và giảm thiểu các mối đe dọa để duy trì tính toàn vẹn và bảo mật dữ liệu.
Vai trò này rất quan trọng vì các nhà phân tích cung cấp tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các cuộc tấn công mạng thông qua việc thường xuyên cảnh giác và giám sát mối đe dọa.
Các nhà phân tích bảo mật phải có khả năng ứng phó sự cố mạnh mẽ, thành thạo về an ninh mạng và kỹ năng phân tích mạnh mẽ. Họ thường sử dụng các công cụ như phần mềm SIEM, hệ thống phát hiện xâm nhập và cấu hình tường lửa để phát hiện và ứng phó với các mối đe dọa tiềm ẩn.
4. Chứng chỉ và đào tạo
Các khóa học và chứng chỉ về an ninh mạng rất quan trọng vì chúng giúp xác nhận các kỹ năng và kiến thức của chuyên gia, đóng vai trò là chuẩn mực để người sử dụng lao động đánh giá khả năng của nhân viên tiềm năng trong việc quản lý các thách thức an ninh trong thế giới thực.
Các chứng chỉ cũng giúp các chuyên gia cập nhật về các công nghệ, chiến lược và quy định mới nhất, điều này rất quan trọng trong lĩnh vực an ninh mạng không ngừng phát triển. Chúng nâng cao uy tín, thể hiện sự cam kết và tuân thủ các tiêu chuẩn cao, điều này rất quan trọng trong các vai trò nhạy cảm xử lý thông tin bí mật. Ngoài ra, các chứng chỉ thường đáp ứng các yêu cầu tuân thủ cụ thể của ngành và mang lại cơ hội kết nối thông qua các cuộc hội thảo, hỗ trợ phát triển nghề nghiệp và theo kịp xu hướng của ngành.
4.1. Chứng chỉ cấp độ đầu vào
Chứng chỉ an ninh mạng cấp độ đầu vào cung cấp kiến thức và kỹ năng nền tảng cần thiết cho sự nghiệp trong lĩnh vực an ninh mạng. Những chứng chỉ này được thiết kế để thiết lập sự hiểu biết của chuyên gia về các nguyên tắc bảo mật cốt lõi, quản trị mạng và giảm thiểu mối đe dọa.
4.1.1. Chứng chỉ Security+
Security+ là chứng chỉ được hãng CompTIA phát triển. Khóa học CompTIA Security+ cung cấp cho học viên các kiến thức và kỹ năng cần thiết để đảm bảo an ninh mạng cho các hệ thống và dữ liệu của tổ chức. Sau khi hoàn thành khóa học này, học viên sẽ có khả năng:
- Hiểu về các mối đe dọa an ninh mạng và các phương pháp tấn công thông thường.
- Hiểu về các phương pháp bảo vệ mạng và các hệ thống thông tin.
- Hiểu về các quy trình và kỹ thuật kiểm tra an ninh mạng.
- Hiểu về các tiêu chuẩn và quy định về an ninh mạng.
4.1.2. Chứng chỉ CEH
CEH (Certified Ethical Hacker) – Hacker mũ trắng là một trong những chứng chỉ về bảo mật uy tín nhất được chứng nhận bởi EC Council – nhà cung cấp các chương trình đào tạo về bảo mật hàng đầu thế giới. Khóa học CEH áp dụng phương pháp luận Ethical Hacker – phương pháp phòng chống sự xâm nhập phá hoại bằng cách học lối suy nghĩ, cách làm như chính những kẻ xâm nhập – “Tư duy như kẻ trộm”. Để phòng tránh, các chuyên viên bảo mật phải đặt mình vào vị trí kẻ thâm nhập, tìm ra những lỗ hổng trong hệ thống để có sự phòng bị và khắc phục trước.
Hoàn thành chứng chỉ CEH, các quản trị viên hệ thống được chứng nhận có kiến thức chuyên sâu về bảo mật, nắm được các công cụ và phương thức hành động của những hacker, có khả năng phòng chống và tấn công lại những hành vi thâm nhập và phá hoại hệ thống mạng.
4.2. Chứng chỉ nâng cao
Chứng chỉ an ninh mạng nâng cao rất quan trọng đối với các chuyên gia muốn đảm nhận vai trò cấp cao trong lĩnh vực bảo mật thông tin. Những chứng chỉ này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về các vấn đề bảo mật phức tạp và thường được yêu cầu đối với các vị trí cấp cao. Chúng không chỉ xác nhận kiến thức chuyên môn trong việc thiết kế, quản lý và giám sát tình hình bảo mật của công ty mà còn nêu bật cam kết của chủ sở hữu đối với lĩnh vực an ninh mạng đang phát triển.
Khóa học OffSec PEN-300: Kỹ thuật né tránh và Phòng thủ vi phạm là khóa đào tạo nâng cao dành cho những người thử nghiệm thâm nhập có các kỹ năng cơ bản, chẳng hạn như những kỹ năng đạt được từ chứng chỉ OSCP . Nó khám phá các kỹ thuật phức tạp để vượt qua hệ thống phòng thủ mạng, vượt qua các hệ thống chống viruses và thực hiện các cuộc tấn công lén lút, phức tạp. Việc hoàn thành khóa học và vượt qua bài kiểm tra sẽ cấp chứng chỉ Người kiểm tra thâm nhập có kinh nghiệm (OSEP) của OffSec. Chứng chỉ này chuẩn bị cho người học những vai trò như người kiểm tra thâm nhập cấp cao và người vận hành red team, nhấn mạnh các kỹ năng thực hành trong môi trường phòng thí nghiệm để giải quyết các thách thức bảo mật trong thế giới thực.
Hiện nay iPMAC là một trong các trung tâm đào tạo lớn nhất hiện nay về lĩnh vực an ninh mạng và cũng là trung tâm đào tạo ủy quyền của các hãng lớn như EC-Council, OffSec,… Với uy tín và chất lượng của mình, hãng năm iPMAC đều đón hàng nghìn lượt học viên tham gia các lớp về an ninh mạng và đăng ký thi chứng chỉ quốc tế. Hãy liên hệ đến iPMAC để được tư vấn lộ trình phát triển trong ngành an ninh mạng từ ngay hôm nay!
